گنج و دفینه بزرگ گلستان
۱۰
اسفند
خیلی ها حرف از گنجی بزرگ در ایران میزنند که هنوز یافت نشده است. آیا واقعیت دارد ؟
گنج بزرگ یافت نشده ایرانیان کجاست ؟
چند روز پیش مطلبی به عنوان “بزرگترین گنج های دنیا که گم شده اند” را منتشر کردم اما یکی از خوانندگان عزیز تذکر دادند که این لیست یک گنجینه کم دارد پس از ایشان خواستم لطف کنند و مطلبی در مورد آن برایم ارسال کنند تا به این لیست اضافه کنم. این گنجینه که ممکن است بزرگترین گنج دوران هم باشد در ایران مدفون شده و سرنوشت بسیار جالبی دارد.
گنجینه پادشاه بزرگ ایرانیان، داریوش سوم هخامنشی که در سالهای ۳۸۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد می زیست، شاید بزرگترین گنج تمام دوران ها باشد. بخشی از این گنج را امپراتور مقدونیان، اسکندر (۲۳۲ – ۳۵۶ ق.م) زمانی که در سال های حدود (۳۳۴ ق.م) کشور پادشاهی ایران را تسخیر و گنجینه های شوش، ایسوس (شهری در کشور ترکیه کنونی)، دمشق و تخت جمشید را چپاول کرد به تاراج برد.
امپراتور فاتح تنها در تخت جمشید حدود ۹,۰۰۰ تالنت طلا و ۴۰,۰۰۰ تالنت نقره به غنیمت گرفت. هر تالنت با معیارهای امروزی حدود ۲٫۲۶ کیلوگرم بود، یعنی بیش از ۱۰۰۰ تن یا به حساب دیگر بیش از ۵۰ کاروان بزرگ از حیوانات بارکش که فقط غنیمت یکی از شهر های ایران را با خود حمل می کردند.
اما آمار نهایی شهر های ایران کمی تکان دهنده است. مورخ و وقایع نویس باستانی یونان، «دیودور» چنین نگاشته است که “اسکندر کبیر گنجهای حاصل از تمام گنج خانه های تسخیر شده ایران را بر بیش از ۳,۰۰۰ شتر بارکش و ۱۰,۰۰۰ جفت قاطر (بیش از ۲۳,۰۰۰ حیوان بارکش) سوار کرد و به کشور خود برد. اسکندر در آن زمان در ایران بدون احتساب بخشی از گنجینه ها که داریوش سوم به نقاط امن برده بود، ۷۵۰,۰۰۰ تالنت (حدود ۱۹,۶۵۰ تن) یعنی تقریبا ۹۸۰ کامیون باری ۲۰ تنی پر از طلا و نقره به غنیمت گرفت، البته بدون محاسبه سنگ ها، جواهرات و هزاران شی گران بهای دیگر!
بنا بر نگارش های باستانی، وقتی که او بعد ها با ارتش خود به مصر لشکر کشی کرد، دستور داد که سپرهای حفاظتی سربازانش را با نقره خالص آب کاری کنند که نشان از عظمت غارت لشگر مقدونی در ایران بود.
اما سرنوشت باقی گنجینه ها چه شد؟
داریوش با کاروان کوچکی از گنجهایش به اقامتگاه تابستانی خود در هگمتانه (شهر همدان کنونی) رفت. بنا به نگارش های باستانی “داریوش هخامنشی قبل از آن که بمیرد دستور داد که تمام طلاها، نقره ها و اشیای قیمتی دیگر را در نزدیکی شهر دفن کنند. وقتی که اسکندر اقامتگاه تابستانی را به تسخیر در آورد، هیچ اثری از گنج بر جای نمانده بود. اسکندر نیروهایش را وادار کرد هفته ها در اطراف شهر بدنبال گنج مدفون بگردند که جستجویی بی حاصل بود.”
این گنجینه که به گفته کارشناسان حدودا نصف دارایی خاندان هخامنشی بوده، برای بازسازی ایران و جمع آوری لشکری انبوه توسط داریوش حمل می شده است.
نزدیک به ۲۵۰ سال بعد، سردار رومی مارکوس لیزینیوس کراسوس (۵۳ – ۱۱۵ ق.م) به جستجوی این گنجینه طلا پرداخت و برای آن حتی با پارتها، یکی دیگر از اقوام آسیای صغیر جنگ کرد؛ پارتها در آن زمان سلسله پادشاهی جدیدی را در ایران بر پا کرده بودند (سلسله اشکانیان). سرداران رومی ژولیوس سزار ( ۴۴ – ۱۰۰ ق.م)، مارکوس آنتونیوس (۳۰ – ۸۳ ق.م) و همچنین امپراتور روم، نرون (۶۸ – ۳۷ میلادی) نیز، همگی بدون هیچگونه موفقیتی به جستجوی گنج افسانه ای داریوش پرداختند.
در سال ۱۹۷۳ (۱۳۵۲ شمسی) شاه وقت ایران دستور کاوش این گنج را داد؛ یک هیئت آمریکایی با پیشرفته ترین تجهیزات حفاری و اکتشاف به کار پرداخت، اما نتوانست گنج را پیدا کند.
به این ترتیب: گنجینه طلای داریوش تا به امروز همچنان در مکانی به شعاع ۱۰۰ کیلومتر، در اطراف شهر همدان خفته است. گنجینه ای که معلوم نیست کی و کجا بیدار شود و جهانیان را محو عظمتش کند.
، برای دسترسی به غار از مسیر پلدختر و از طریق جاده ی شوسه ای که در حاشیه شمالی رودخانه کشکان است، پس از طی 12 کیلومتربه دهکده ی قشلاقی به نام دره باغ می رسیم.
از این آبادی تا دهانه غار مسیری است کوهستانی که باید پیاده طی شود. کوه آهکی مّلِه که غار باستانی کلماکره در سطح روبه آفتاب آن قرار گرفته است، از غرب شهرستان پلدختر آغاز شده و با انحرافی اندک از شرق به جانب شمال شرقی کشیده شده است.
رود خانه های کشکان وسیمره در جنوب کوه مله به هم می پیوندند و در امتداد کبیرکوه که در مقابل آن قد برافراشته است، جریان می یابند.
در حصوص این اثر اعجاب انگیز یک کارشناس ارشد باستان شناسی می گوید: غار کلماکره به ارتفاع 550 متر بلندتراز سطح دشت در سمت شرقی یکی از آخرین دره های صخره ای آن واقع شده است. دهانه غار به سمت غرب باز شده و در دل صخره به سوی شرق ادامه می یابد.
سعیدحیدری ادامه داد: دهانه های تقریبا دوقلوی غار در پناه پوز صخره ای شیب دار با دیدی کاملا کور قرار گرفته است، به همین دلیل تا کنون دهانه های آن از نظرها پنهان مانده است؛ بنابراین از هر نظرمأمن بسیارمطمئنی برای اختفا وشرایط اضطراری به حساب می آید.
وی بیان کرد:کلماکره از سه کلمه ی جداگانه کل، ما، وکره تشکیل یافته است. کل در گویش مردم لرستان نوعی حیوان حلال گوشت کوهی با شاخ های کمانی روبه بالا، و نرینه بز کوهی است.)) کلمه ما با توجه به مفهوم محلی به صورت پسوند"مان" به معنای مأوا و مکان ومحل استقرار به کار برده می شود. ترکیب این دو کلمه به معنای مأوای بز کوهی قلمداد می شود.
این کارشناس ادامه داد: گویا یک شکارچی محلی در تعقیب یک بزکوهی به این غار پرماجرا دست یافته است. کلمه ی کره نام درختی است مشابه درخت انجیر وظاهرأ تفاوتی با آن ندارد فقط میوه آن نامرغوب و غیرخوراکی است.
حیدری یادآورشد: در بدو ورود به غار با این درخت مواجه می شویم. در مجموع می توان نتیجه گرفت که کلماکره به معنای((مأوای کل و درخت انجیر))است یا به تعبیری روشن تر اختصاصات غار را نشان می دهد. از نظر مختصات جغرافیایی این غار دارای طول جغرافیایی47:37:25 وعرض جغرافیایی33:11:43 می باشد وارتفاع آن از سطح دریا1270 متر است.
این کارشناس با بیان اینکه دهانه ی غار حدود30 متر پایین تر از قله کوه وتقریبا در محل تلاقی دیوارهای دره ای است که درضلع شمالی کوه وجود دارد،گفت: غار در قسمت شرقی و بر روی دیواره ای که از بالا تا انتهای دره به شکلی کاملا مسطح کشیده شده است. پیشانی غاریک و نیم متر جلوتراز پایین دهانه بوده واین خودیکی از ویژگی های این غار محسوب می شود. همین موضوع هم علت پنهان ماندن آن از دیدگاه رهگذران احتمالی یا شکارچیان وشبانان بوده است.
وی تصریح کرد: بررسی های انجام شده مبین این مطلب است که غار کلماکره هیچ گاه راه سهلی نداشته واز دیربازدست یابی به آن مشکل بوده است.برای ورود به غار جز فرود از این ارتفاع وگذشتن از باریکه راهی بزرو به طول 10متربه سمت ورودی دهانه ی غار راه دیگری وجود ندارد. طول دهانه غار حدود 20 متر وارتفاع آن بین 1تا7 متر است.
سعیدحیدری اظهار کرد: ورودی در جنوب دهانه قرار گرفته و کم ترین ارتفاع را دارد. نور طبیعی تاعمق 10 متری دهانه در این تالار رفت وآمد را ممکن می سازد ولی از آن پس تاریکی محض بوده و بدون استفاده از نور مصنوعی امکان پیشروی وجود ندارد.)) دسترسی به فضای داخلی غار که از چهار تالار نسبتا بزرگ تشکیل شده و برخی ورودی های حفره ای آن نزدیک80 سانتی متر است، بسیار دشوار است. چند آبچال کوچک وبزرگ ومملو از آب در تالارهای دوم، سوم وچهارم غار دیده می شود.
وی بیان کرد: به نظر می رسد اشکال بعضی از استالاگمیت ها نتیجه ی دخالت مصنوعی انسان درآن پیداست، به عنوان مثال ظرف سفالین شکسته موجود در تالار دوم روی استالاگمیت ها قرارگرفته که شکل آنها دقیقا شبیه کوزه ای بزرگ، سالم ومصنوع بشر است، که به مرور زمان روی آن را لایه ای از رسوبات آهکی پوشانده وقندیل آویزان شده آن شکل نامنظمی به خود گرفته است.
این غار به طور تصادفی توسط یک شکارچی محلی در پاییز سال 1368خورشیدی کشف شد. از آن پس مورد تعرض قرار گرفت وغارت شد. به دنبال کشف غار گزارش هایی به دست آمد که منجربه کشف وضبط غیرمترقبه مجموعه ای ارزشمند از اشیای تاریخی وفرهنگی از وابستگان شکارچی شد.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی لرستان نیز به ایسنا گفت:اولین اشیای ضبط شده توسط کمیته انقلاب اسلامی پلدختر شامل ماسک طلایی از چهره انسان، سه عدد گوش کوچک حیوان از جنس نقره، سه عدد گوش بزرگ حیوان از جنس نقره، دو عدد میله فلزی منحنی داس مانند، سه قطعه شمش نقره و... هستند. گودرزی بیان کرد: علی رغم درگیری های جدی وعملی میراث فرهنگی محل با آثار وتبعات ناشی از آن قسمتی از این مجموعه به دست قاچاقچیان افتاده و به صورت غیر قانونی به خارج از کشور منتقل شد.
وی ادامه داد: در این راستا در پشت سر تاجران اشیای هنری گروه های مختلفی از دلالان، مال خرها، دزدها، جاعلان آثار هنری وحفاران ساده لوح وجود داشتند که مناظر و نمادهای زیبا را تبدیل به ویرانه های مخروبه کردند.
گودرزی ادامه داد: بسیاری از اشیا به خارج از کشور راه یافت وتعدادی از آنها در قالب یک نمایش ویژه در نیویورک، لس آنجلس، لندن و وین در معرض دید عموم گذاشته شدند. تعداد قابل توجهی از این اشیا توسط یک تاجر عتیقه که سالیان دراز است با باستان شناسی ایران درگیر است، گردآمد وآنهارا در کتابی تحت عنوان((گنجینه کوه ها و هنر مادها)) در لندن به چاپ رسیده است.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی لرستان یادآور شد: برخی از اشیا این مجموعه توسط گالری هنر عتیقه فنیکسphoenix که در ژنو ونیویورک دفتر دارد، خریداری شده است. از سوی دیگر، قسمت اعظم این گنجینه باتلاش مقامات مسوول ضبط و در مالکیت موزه های خرم آباد و موزه ی ملی ایران قرار گرفت.
گودرزی عنوان کرد: در تیر ماه 1371خورشیدی رسول بشاش پژوهشگر ایرانی ماموریت یافت که تعدادی از کتیبه های اشیا منسوب به غار را مورد مطالعه قرار دهد. اولین گزارش در مورد غار کلماکره را حسین غضنفری ارایه دادند وسپس در سالهای 1371 و1372 طی دو فصل نصرت الله معتمدی در این غار دست به کاوش زد که متاسفانه هیچ نتیجه ای مبنی بر کشف اشیا در بر نداشت.
وی گفت: بنابراین قبل از اینکه باستان شناسان بتوانند فهرستی از آثار موجود در غار را تهیه کنند، این غار مورد هجوم و تخریب روستاییان وچپاولگران آثار باستانی قرار گرفت و صدها اثر باستانی آن را به تاراج بردند. از سوی دیگر مناظر ونمادهای بسیار بدیع وزیبای غار می تواند از مواریث ارزشمند طبیعی کشور به شمار آید. هم چنین وجود آثار وبقایای گذشته، ارزش فرهنگی نیز به آن داده است.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی لرستان افزود: بسیاری از پدیده های توصیف ناپذیر وطبیعی این مکان شگفت انگیز وآثار 2700 ساله آن به امید گنج یابی توسط شکارچیان آثار عتیقه منهدم شده است.
وی گفت: صحنه هایی رویایی از استالاگمیت ها و استالاکتیت های طلایی رنگ غار، حوضچه های پر از آب، دهلیزها و حفره هایی که مکان مخفی نمودن اشیای درون غار بوده اند، از جلوه های منحصر به فرد این غار شگفت انگیز است که چشم هر بیننده ای را صیقل می دهد.
مدیر قلعه فلک الافلاک خرم آباد نیز گفت: بیش از یکصد اثراز غار کلماکره در گنجینه این قلعه نگهداری می شود.
دیانوش چراغی افزود:بیش از یکصد اثرکشف شده از غار کلماکره پلدختر در گنجینه قلعه نگهداری می شود که تعدادی از آنها نیز در موزه ایران باستان (موزه ملی) نگهداری می شوند.
وی با بیان اینکه اکثر اشیای کشف شده که در قلعه نگهداری می شوند از جنس نقره هستند اظهارکرد: بر اساس مستندات باستان شناسی اکثر اشیایی که در گنجینه قلعه فلک الافلاک نگهداری می شوند جام و از جنس نقره اند که بر روی آنها خط میخی نگاشته شده و مشخص می کند این اشیا کشف شده مربوط به تمدن ایلام نو قبل از هخامنشیان یعنی نیمه اول هزاره اول پیش از میلاد بوده است.
نسخه دفینه ، گنج نامه و نقشه زیرخاکی
کسانی که با نسخه به دنبال گنج رفته اند می دانند در کار با نسخه ها مهمترین کار انطباق نسخه با مکانی که به آن اشاره می کند است.
اگر نتوانستید نسخه را با مکانتان منطبق کنید بیخودی تلاش نکنید به طور قطع جای اشتباهی را حفاری خواهید کرد.
در نسخه ها رودخانه ها ,در منطبق نمودن عنصر بسیار مهمی هستند و باید بسیار خوب ارزیابی شوند,همچنین نشانه کوهی که در نسخه معلوم شده و سمت غرب و شرق علایم باید ارزیابی شود ودر آخر با ادقام این ارزیابی ها نتیجه گیری حاصل شود.
در مناطقی که تپه ها و رودخانه وجود دارند روی مناطق تنگ و باریک شده حساسیت بیشتری داشته باشید.باید به مناطقه ای که باریک و تنگ است و این باریکی در جهت جریان رودخانه است حساسیت خاص تری داشت.
در نسخه ها, رودخانه ها و چشمه های موجودکه به عنوان نشانه بکار می روند نقش حیاتی دارند, مسئه دیگر نقطه روبروی جایی که چشمه ها و یا رودخانه ها شیب دارند و آب به پایین سرازیر می شود و محل اتصال دو رود به هم است.
در دوران باستان منابع آبی از جمله نهرها و… بسیار مد نظر بوده پس درجایی که می خواهید حفاری کنید به این گونه مناطق توجه ویژه ای کنید.
نهرها ,منابع آبی, چشمه ها و… ممکن است طی سالیان دراز خشکیده باشند ویا مکانشان عوض شده باشد باید به این نکته توجه ویژه ای نمود.
رودخانه هایی که در نسخه به آنها اشاره شده معمولا از کوه به پایین و یا از جای مرتفع به پایین سرازیر می شوند.معمولا رودخانه شما را به منطقه ای که نشان بعدی هست خواهد رساند.این نکته در نسخه ها و در منطبق نمودن آنها به شما سرنخ های مهمی می دهد.
فراموش نکنید کسی که مال خودش را دفن می کرد به آب احتیاج داشته است حتما باید در منطقه ای نزدیک یک منبع آبی (چشمه ,رودخانه و…)وجود داشته باشد.
مواردی شاخصی همچون غار ,سنگ خاص و …درمنطبق کردن و تست نمودن جا بسیار مهم است.
اگر مورد شما قبور و قبرستان ها باشد باید یاد بگیرید به جهت قبرها توجه کنید و بفهمید آنها چه دینی داشته اند سپس به نسخه نگاه کرده ببینید آیا با آن منطبق می شود یا خیر
آبشارها, نهرها ,رودخانه ها ,غارها و قبر که در نسخه آمده می تواند به معنای واقعی خود قرار داده نشده باشند این موضوع را به طور جامعی ارزیابی کرد.
