ایلام سرزمین گنج و عتیقه و زیرخاکی
ایلام سرزمین گنج و عتیقه و زیرخاکی
تاریخچه شهر ایلام
ایلام در زمان باستان به اریوجان شهرت داشته است ولی ایلام کنونی در ناحیه ای به نام حسین آباد در سال 1308 شمسی از نو بنا نهاده شد. شهر ایلام در حصاری از کوهها و ارتفاعات جنگلی قرار دارد و دارای آب و هوای معتدل کوهستانی می باشد. حکومت خود مختار والیان در ایلام و پشتکوه از سه قرن پیش برقرار بوده و مرکز حکمفرمایی والیان تحت تأثیر حیات اجتماعی منطقه مکان ثابتی نداشت. بنابراین قشلاق عشایر در زمستان در باغشاهی عراق و در حسینیه بین النهرین واقع بود و تابستانها برای ییلاق در هلیلان و حسین آباد (ایلام کنونی) به سر می بردند. آخرین والی منطقه در سال 1309 شمسی توسط رضاشاه سرکوب شد. ازآن پس حسین آباد با نام جدید ایلام در تقسیمات کشوری جای گرفت. در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی، اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته غرب کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاههای جنگلی و آثار باستانی از زیباترین شهرهای استان محسوب میشود.
مراکز تاریخی و باستانی
کاخ فلاحتی
کاخ فلاحتی در خیابان آیت الله حیدری شهر ایلام بنا نهاده شده است. این کاخ، با باغ زیبا با سردرهای منقوش، آجرکاری و با سرستونهای زیبا متعلق به دوران قاجار می باشد.
مجموعه کاخ قلعه والی
قلعه والی بر روی تپه "چقامیرگ" در شهر ایلام قرار دارد. وسعت کل این قلعه 2500 متر، مساحت زیر بنای آن 1500 متر مربع و حیاط آن 700 متر است، که شامل اطاقها و تالارها با مصالح آجر و گچ و سنگ مرمر می باشد. در داخل حیاط نیز سنگ نوشته ای بلند وجود داشت که در زمان محمد علی شاه قاجار و غلامرضا خان ابوقداره والی لرستان حک شده بود.
قلعه قیران
این قلعه در شهر ایلام، بر بالای کوه قلاقیران که مشرف بر ناحیه جنگلی بسیار زیبایی که به نام ششدار یا ششدان معروف می باشد، بنا نهاده شده است. ساختمان قلعه قیران و قله کوه قلاقیران بر فراز آن، زیبایی و جذابیت خاصی را برای شهر ایلام ایجادکرده است.
تپه ورده کبود
این تپه در فاصله 20 کیلومتری شمال غربی ایلام و در نزدیکی رود کشکان واقع شده است. باستان شناسان در گودال قائمی که به طول 26 متر و عرض 11 متر در این تپه ایجاد کرده اند، تعداد زیادی گور یافته اند. این گورها شامل قلوه سنگهایی هستند که به خاطر استحکام سقف گورها به کار برده شده اند. اجساد داخل گورها به حالت خمیده و همراه با اشیای قیمتی (از جنس مفرغ) و همچنین سلاح متوفی (از جنس آهن) تدفین شده اند. پیشینه آثار کشف شده در گورستان ورکبود متعلق به اواخر سده هشتم ق.م و آغاز سده هفتم ق.م است.
سنگ نوشته آشوری (گل گل)
سنگ نوشته آشوری (گل گل) ملکشاهی بر دیواره کوهی در جوار روستای گل گل در فاصله 25 کیلومتری شهر ایلام حکاکی شده است. این سنگ نوشته به زمان حکمرانی آشور بانی پال متعلق می باشد که حدود سه هزار سال پیشینه تاریخی دارد. بر روی آن سنگ، نقش برجسته پیکره یک سرباز آشوری با کلاه خود، همراه با ماه و ستاره در بالای سر آن و در حالیکه پیکانی در دست دارد حک شده است . در قسمت پایین سنگ نوشته آشوری ، چند جمله به خط میخی به چشم می خورد که ترجمه گردیده است .
سنگ نوشته تنگه قوچعلی
سنگ نوشته تنگه قوچعلی در ضلع شرقی مسیر تونل آزادی ایلام بر دیواره سنگی کوه انار سنگ واقع شده است که این نوشته تاریخی به ابعاد 50 در 70 سانتی متر در دوران قاجار و حکومت والیان پشتکوه حک گردیده است. خط این سنگ نوشته خط نستعلیق می باشد.
سنگ نوشته تخت خان
این سنگ نوشته بر روی سنگی عظیم به ابعاد 1 در 2 متر در مکانی به نام تخت خان (34 کیلومتری جاده ایلام_مهران) حک شده و اطلاعات آن در رابطه با تاریخ ایلام و حکمرانان آن می باشد.
سنگ نوشته قلعه والی
این سنگ نوشته در قلعه والی قرار دارد و مضمون این سنگ نوشته در ارتباط با زمان ساخت قلعه والی در سال 1326 هجری شمسی می باشد و متن آن چنین است: "به معماریت عالیجاه خیر الحاج حاجی درویشعلی کرمانشاهی و به نظارت معتمد السلطان مکرم عم عالی مقام صید جواد خان سرتیپ والی زاده".
جاذبه های طبیعی
کوه اهوران
در فاصله83 کیلومتری شمال شرقی ایلام کوهی به نام کوه اهوران واقع شده است، که ارتفاع این کوه 2120 متر می باشد و کوه اهوران از دره جزمان رود در غرب آغاز شده و به طول 24 کیلومتر به سمت جنوب شرقی می رود. درآن مکان به کوههای کولیته و کازه تر متصل می شود.
کوه بانکول
این کوه در شمال ایلام واقع شده و ارتفاعش 2304 متر است. رودخانه های مورت، گنگیر و آب زنگاون از این کوه سرچشمه می گیرند. این کوه دارای جنگل می باشد و از سوی جنوب شرقی به کوه مانشت می پیوندد. جاده کرمانشاه به ایلام از مغرب کوه بانکول می گذرد.
کوه شره زول
کوه شره زول در 23 کیلومتری شمال غربی ایلام در ناحیه ای به نام چوار قرار دارد و ارتفاعش در حدود 2050 متر می باشد. این کوه رشته کوه نسبتا طویلی است که از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده است . دهستانهای چوار و سهراب در دامنه این کوه بنا نهاده شده اند. بخشی از این کوه را جنگلهای بلوط پوشانده است .سرچشمه رودخانه های گنگیر ، کلال رود ، کزاب و مورت از این کوه می باشد.
دره ییلاقی هفتا و میشخاض «هفت آب»
این دره در 30 کیلومتری ایلام در روستای جعفر آباد آغاز می شود و تا ارتفاعات طولاب که در آن جنگل و باغ بهم پیوسته اند، ادامه می یابد. درختان گردو، انواع میوه ها، چندین روستا در مسیر ییلاقی دره و نزدیک بودن این دره ییلاقی به تفرجگاه جنگلی گاوز و مزارع متنوع باعث زیبایی محل گردیده است. همچنین در حوالی این دره ییلاقی جنگل مله پنجاور، چشم نوازی می کند.
اماکن زیارتی و مذهبی
گورستان کان گنبد
این گورستان در فاصله 30 کیلومتری جنوب شرقی ایلام در دامنه یکی از پشته های کوه شاه نخجیر قرار گرفته است. این پشته، ترکیبی از صخره و خاک است و قبرها عموما در بالا و دامنه این تپه به چشم می خورند. تحقیقات باستان شناسان نشان می دهد که آثار این گورستان به دوره های تاریخی 2600 تا 2500 قبل از میلاد و یا 4500 تا 4600 قبل ازمیلاد مسیح تعلق دارد.
گورستان چنار
این گورستان باستانی در منطقه چنار باش ایلام قرار
گرفته است و پیشینه آن به هزار سال قبل از میلاد برمیگردد. هیئت مشترک
باستان شناسی ایران و بلژیک در این منطقه چندین گور در کنار رودخانه ای کشف
کرده اند که بنا به رسم آنزمان اموات را همراه با اشیاء و لوازم آن فرد،
درون کوزه های کوچک و بزرگ دفن کرده بودند.
