کارکرد خمره و کوزه در گنج و دفینه
کوزه :در قدیم از کوزه ها به عنوان ظرف غذا یا ظرف ﺁب، جای دفینه و اشیای زینتی استفاده می کردند و کوزه های بزرگ هم برای مدفون کردن اجساد استفاده میشد. البته انواع کوزه ها برای دوره های مختلف است . در هر تاریخی از بشریت امکانات خاصی برای ساخت کوزه ها موجود بود
. اولین نوع کوزه به صورت خام بود و کم کم با آمدن کوره های سفال پزی آنها را در درون کوزه می پختند تا استحکام کوزه بیشتر شود ولی چون این کوره ها , ساختمانی به صورت اولیه داشتند و از امکانات پایینی برخوردار بودند . پس از اینکه کوزه ها را در کوره می پختند به خاطر گرمای کم این کوره ها وسط این کوزه ها به صورت خام باقی می ماند .بعد از گذشت دوره هخامنش کم کم به این فکر افتادن که کوره ها رو طوری طراحی کنند که گرمای لازم را در آن به دست آورند . با پیشرفت ساختاری کوره ها در دوره اشکانی دیگر توانستند به کوزه هایی کاملا مغز پخت دست پیدا کنند . پس از اینکه در ساخت کوزه های کاملا پخته پیشرفت حاصل شد کم کم موارد زینتی پیدا کردند و ساخت آنها به صورت صنعت در آمد از این پس ساختار بیرونی کوزه ها مورد اهمیت قرار گرفت و دیگر کوزه ها به صورت ساده نبودند و با نقش و نگاری شکیل ساخته می شدند بعد از دوره اشکانیان هینطور پیشرفت در ساخت کوزها روز افزون بود و نه تنها کوزه ها دیگر زیبا بودن بلکه لعابدار هم شده بودند و اوج این صنعت لعابدار شدن کوزه ها در دوره صفویه به شکوفایی رسید و حتی در قبور هم از کوزه های رنگین و لعاب دار استفاده میکردند مخصوصا در دوره قاجار که قوری و سماور سفالی هم به بازار عرضه شد .
از کوزه ها برای نشان دادن و علامت گذاری مسیر دفینه هم استفاده می شد . روش علامتگذاری اینگونه بود که معمولا سه کوزه را به صورت خالی در بالا قرار میدادند که برای گمراه کردن دیگران بود و یک کوزه به صورت وارونه نشاندهنده ی راه درست است . حدود ۲ الی ۳ متر پایین تر باز کوزه را به صورت شکسته پراکنده قرار می دادند و اگر مورد تپه باشد ۳ عدد کوزه که هر یک به اندازه قد یک انسان بود را پر از نقره کرده و در قسمت جلویی تپه که رو به مسیر مال رو بود در متراژ ۳ الی ۵ متری قرار میدادند .
از کوزه ها برای چیزهای دیگر هم استفاده می شد که یک نمونه از این استفاده ها جهت مهروموم کردن سند داخل کوزه بود که به این صورت بود کروکی منطقه را قبل از پخت کوزه روی خود کوزه حکاکی می کردند و محل دفینه روی کوزه قید می شد و بعد داخل کوزه یک نسخه که با پوست دباغی شده درست می شد می گذاشتند که روی پوست شجره نامه شخص مالک دفینه و تله مربوط به راه ورودی نوشته می شد و در آخر سر کوزه را با ساروج مهرو موم میکردند و دور کوزه را با قیر و روغن حیوانی و مقداری هم پشم آغشته می کردند تا مقاومت کوزه بالاتر رود و باعث ترک خوردن و شکستگی نشود . و معمولا این نوع کوزه ها در کنار تپه هایی به ارتفاع ۵ متر و عرض ۱۰ متر و در متراژ ۲ متری دفن می شدند . و نوع تله با رسم شکل به روی کوزه حکاکی میشد
